Gevoelens/emoties zijn als het weer, ze komen op en verdwijnen weer. Het zijn onze gedachten, het verhaal wat we erbij verzinnen, die de pijnlijke gevoelens vasthouden en groter maken terwijl we eigenlijk hopen dat we ze weg kunnen denken.
Bij het leven horen geluk en pijn. De pijn, spanning, boosheid, verdriet, ongemak en angst horen bij het leven, net als blijheid, dankbaarheid en vreugde.
Vitaliteit is een gevoel helemaal te zijn en elk moment te omarmen, ook als dat pijnlijk is
– Russ Harris, 2013 –
Ons brein, de probleemoplosser
Verdwaald, 2012
Onze probleemoplossende brein is ontwikkeld, om ons te beschermen tegen fysiek gevaar en de situatie te creëren, dat we blijven leven om te kunnen voortplanten en te kunnen zorgen voor ons nageslacht, zodat onze soort overleeft.
Echter in Nederland hebben we nu veel minder te maken met fysiek gevaar en leven we zo comfortabel dat voortplanting en opgroeien van onze kinderen een grote kans op succes heeft.
De gebeurtenissen die ons angst, spanning, ongemak, boosheid geven zijn meestal sociale aard.
Alleen maakt ons probleemoplossend brein daar geen onderscheid in. Alle pijnlijke gevoelens, zoals angst, spanning, ongemak, verdriet die we voelen, worden door ons brein als levensbedreigend behandeld en ons brein wil zo snel mogelijk dat dit opgelost wordt.
En daarvoor gebruikt ons brein dezelfde technieken als bij echt gevaar:
- Aanvallen (boosheid of piekeren om het op te lossen)
- Vluchten (vermijden van situaties die pijn oproepen)
- Verstijven (stilvallen en jezelf verdoven zodat je het gevoel voorlopig niet voelt en het misschien overleeft als het gevaar geweken is)
Het is heel menselijk om dit te doen, maar het werkt averechts, het leed wordt tijdelijk onderdrukt, of we maken het zelfs groter. We zijn heel hard aan het werk om de negatieve gevoelens niet te voelen.
Omarmen van je gevoelens, een creatieve mindfulness oefening
Stralend vallen, 2012
Met deze creatieve mindfulness oefening leer je ruimte te maken voor pijnlijke gevoelens. Door de ruimte ontstaat de mogelijkheid om je gevoelens te omarmen.
Je kunt deze oefening doen wanneer je pijn of negatieve gevoelens hebt. Of door een situatie voor de geest te halen, waar je nog negatieve gevoelens of pijn van hebt.
Gun jezelf de tijd voor de oefening. Zorg ervoor dat je in een prettige, vertrouwde en veilige omgeving bent (zeker in het begin). Pak kleurpotloden en papier of ander materiaal waar je graag mee tekent.
- Neem een situatie in je bewustzijn waar je je verdrietig, boos, bang of gespannen bij voelde.
- Stel vast wat er op dit moment is. Merk op waar je dit voelt in je lichaam (bv. spanning, druk, jeuk, warm, koud etc.).
- Omvat dit gevoel in je lichaam met je aandacht. Adem ernaartoe. Merk op wat er gebeurt. Sta open met milde aandacht. Wees nieuwsgierig. Probeer niets actief te veranderen. Laat toe wat er is en wat er gebeurt. Ook al gebeurt er niets.
- Komen er gedachten op of wordt je afgeleid door iets anders. Dit is menselijk, ons hoofd wil ons graag beschermen voor de pijn. Bedank je hoofd met mildheid en keer weer terug met je aandacht naar je lijf waar je de emotie ervaart
- Stel na enkele minuten vast wat er gebeurt: neemt het gevoel toe? Verandert het? Blijft het hetzelfde? Komt er een andere gewaarwording naar voren? Stel vast waar je dit voelt in je lichaam? Dit kan hetzelfde of een ander gevoel zijn.
Het is goed zoals het is
- Omvat deze sensatie met je aandacht. Dus ook wanneer er niets gebeurt, omvat het gevoel met je aandacht. Welke kleur hoort erbij, welke vorm en welke beweging maakt het gevoel?
- Pak de kleur van je gevoel en plaats je potlood op het papier, sluit je ogen en volg, de vorm en de beweging en de verandering (als die er is).
- Na enige tijd sluit je de oefening af door je met je aandacht de ademhaling te volgen, zoals die van moment tot moment voordoet.
- Je opent de ogen, vult de tekening nog aan als je dat wilt en geeft de tekening een titel.
Gun jezelf een vitaal leven
Misschien is het gevoel veranderd, misschien ook niet. In ieder geval heb je ruimte/tijd gegeven aan de emotie of pijn. Je hebt niet geprobeerd ze weg te duwen of op te lossen, met het tekenen en je aandacht ben je eenvoudig bij het gevoel aanwezig geweest en heb je de ontwikkeling gevolgd.
Je bent misschien tot de ontdekking gekomen, dat je de pijn, negatieve gevoelens kunt verdragen, zonder te hoeven vechten, weg te drukken. Als het lukt de pijn, negatieve gevoelens te aanvaarden, zul je merken dat er ruimte is ontstaan tussen de pijn en jezelf. Je vereenzelvigt je minder met de negatieve emotie.
Het is echter lastig voor de mens geen doel na te streven. Wanneer je doel wordt bij deze meditatie om van je pijn, negatieve gevoelens af te komen, zul je merken dat je weer aan het worstelen bent. Ben aanwezig bij je pijn of negatieve gevoel en ervaar wat er gebeurt in je lichaam.
Wees vitaal, omarm het moment