Onze hersenen willen zo weinig mogelijk energie verspillen, dan is onze kans op overleving het grootst. Dit heeft tot gevolg dat we onzekerheid en twijfel zoveel mogelijk vermijden, want dit geeft ons een vervelend gevoel. En een ongemakkelijke gevoel oplossen kost tijd en energie.
Deze neiging is zelfs zo sterk, dat als je een keus hebt gemaakt, dat je daarna alleen die informatie herinnert die je keuze bevestigt en de informatie vergeet/negeert die deze keuze ontkracht of tegenspreekt. Dit wordt in de psychologie de confirmation bias genoemd.
Dit mechanisme is zelfs te zien op hersenscans. In 2006 lieten ze mensen met een sterke politieke voorkeur kijken naar tegengestelde beweringen van andere politici. Op de hersenscans was te zien dat de hersenbanen die gebruikt worden voor redeneren en komen tot nieuwe keuzes werden afgesloten. Alsof de hersenen zeiden: “ik wil niets horen van feiten, meningen die niet overeenkomen met mijn eigen opvattingen”. (Schermer, 2006; Westen et al., 2006).
We staan dus als mens van nature niet echt open voor andere meningen.
Informatiebronnen voor de opbouw van een mening
Het internet (en dan vooral de zoekmachine), is naast vrienden, een belangrijke informatiebron die we raadplegen als we ergens iets over willen weten. Deze zoekmachines gebruiken steeds meer onze persoonlijke gegevens en zoekgedrag om zo de zoekresultaten persoonlijker te maken. Erg handig toch?
Dat is de vraag. De kans dat je in de zoekresultaten een andere mening vindt dan jouw eigen opvatting wordt ook stee
ds kleiner. Je vrienden zullen ook veelal jouw opvattingen delen, daar zoek je ze namelijk op uit (tenzij je een fervent debater bent en discussie als plezier ervaart).
Hierdoor wordt de informatie steeds eenzijdiger waarop je een keuze baseert en oefen je minder met omgaan met andere meningen. Onder onzekere, bedreigende of extreme omstandigheden kan dit meehelpen aan radicalisering. De mens zoekt dan houvast.
Mindfulness zijn bij onzekerheid
Mindfulness leert je te zijn bij de onzekerheid, zonder dat dit ongemak oplevert en energie kost. Mindfulness helpt dus je hersenbanen open te houden, ook in onzekere situaties.
Iemand die een andere opvatting verkondigt in Nederland, vraagt niet om een primaire reactie, (zoals een IS strijder die op je af komt rennen met een geweer in aanslag), dat vraagt om open nagaan of deze opvatting bij jouw waarden past.
Zolang we andere meningen kunnen ontvangen in rust en niet zien als een aanval op onze persoonlijkheid, zullen onze hersenbanen voor redenatie open blijven. En kunnen we onszelf en de ander als mens blijven zien die streeft naar liefde en zo min mogelijk lijden (Dalai Lama).
Meer weten over mindfulness en het bepalen van jouw waarden, neem contact met mij op.
Bewust van hoe je kiest
Wat belangrijk is, dat je bewust bent van dit mechanisme in onze hersenen (en zoekmachines), hierdoor kun je jezelf bewust openstellen voor andere meningen. Bewustzijn van dit soort mechanismes (bias) zorgt ervoor dat je keuzes kunt maken op bredere informatie, omdat je weet dat je liever geen nieuwe informatie wilt en omdat je geen zin hebt in onzekerheid.
Lees hier welke mechanismen (bias) nog meer je gedrag en keuzes bepalen.
Zoekmachine met een brede kijk
Klik hier als je meer wilt lezen over hoe je google kan gebruiken zonder persoonlijke gegevens of wilt kennismaken met duckduckgo, de zoekmachine die geen gebruik maakt van persoonlijke gegevens.